Plany budowy centralnego muzeum dla Śląska na terenie Republiki Federalnej Niemiec sięgają lat siedemdziesiątych. Po pierwszej próbie w Dolnej Saksonii w 1991 roku, miasto Görlitz zostało wybrane pod lokalizację dla planowanego muzeum. W 1996 roku Republika Federalna Niemiec, Wolny Kraj Związkowy Saksonia, miasto Görlitz i Ziomkostwo Śląskie założyli fundację, która zajęła się wsparciem finansowym i przejęła pieczę nad projektem muzeum. Rząd RFN i Wolny Kraj Związkowy przejęli wsparcie instytucjonalne. Miasto Görlitz przekazało budynek Schönhof dla Muzeum. Później fundacja kupiła dom pod nazwą „zum Goldenen Baum” („pod Złotym Drzewem”), który stał się siedzibą administracji muzeum.
Nieruchomości muzeum, które bardzo potrzebowały renowacji, zostały wyremontowane w ramach kosztownej kampanii, przy wykorzystaniu funduszy federalnych i środków Wolnego Kraju Związkowego Saksonii. Wraz z utworzeniem kadry naukowej w roku 1999, projekt wszedł w nową fazę. W roku 2001 w domu „zum Goldenen Baum” można było wprowadzić się do kilku sal wystawowych. W maju 2006 roku została otwarta stała wystawa w budynku Schönhof. Rok wcześniej Rada Fundacji przyjęła wytyczne dotyczące pracy muzeum.

Od tego czasu muzeum rocznie przyciąga około 30.000 zwiedzających; do tego dochodzi kilka tysięcy zwiedzających ekspozycje czasowe poza miasten Görlitz, przeważnie na polskim Śląsku. Wystawy adresowane są do wszystkich osób, które interesują się kulturą i historią Śląska. Ważnymi grupami docelowymi są mieszkańcy polsko-niemieckiego pogranicza i byli mieszkańcy Śląska, którzy byli zmuszeni do ucieczki i zostali wypędzeni, oraz ich potomkowie. W ostatnich latach współpraca z muzeami i innymi instytucjami kultury na polskim Śląsku zyskuje coraz większe znaczenie.

Fotografia: Die Partner, Görlitz, © SMG